Συν πάσι τοις αγίοις...

Κάποτε ο κυνικός φιλόσοφος Διογένης βγήκε στην αγορά της αρχαίας Κορίνθου μέρα μεσημέρι και κρατώντας επιδεικτικά ένα αναμμένο φανάρι κάτι αναζητούσε.

Οι περαστικοί που τον είδαν, τον ρώτησαν με απορία τι ψάχνει, κι εκείνος τους απάντησε με έμφαση «Άνθρωπο ζητώ!». «Μα Διογένη», του είπαν, «είναι η ώρα που η αγορά είναι γεμάτη και συ λες ότι δεν βρίσκεις άνθρωπο;». Ο αρχαίος κυνικός απάντησε: «Βλέπω, εμπόρους, γιατρούς, επαγγελματίες, δούλους μα πουθενά δεν βρίσκω άνθρωπο» και συνέχισε την αναζήτησή του. Αν παίρναμε και μεις τον φανό του Διογένη και βγαίναμε στους δρόμους της σύγχρονης κοινωνίας αναζητώντας τον άνθρωπο, είναι βέβαιο ότι δεν θα είχαμε καλύτερη τύχη. Εύκολα θα συναντούσαμε πονηρά ανθρωπάκια, δύσκολα όμως θα βρίσκαμε τον Άνθρωπο. Λείπει από την ζωή μας ο ολοκληρωμένος, ο αυθεντικός, ο ακέραιος άνθρωπος. Ο επίμονος και υπομονετικός αναζητητής θα τον εντοπίσει. Είναι βέβαιο ότι η καλοπροαίρετη και καρτερική αναζήτηση βρίσκει τελικά τον στόχο της. Αντίθετα όμως από όσα περίπου πιστεύει ο κόσμος, ο Άνθρωπος βρίσκεται σε κάποια απροσδόκητη για τους πολλούς κατεύθυνση. Δεν είναι ούτε ο επιτυχημένος αστός με τις επιχειρήσεις, ούτε ο λαμπρός επιστήμονας με τις καταπληκτικές ανακαλύψεις, ούτε καν ο τίμιος βιοπαλαιστής ή ο αγωνιστής των μεγάλων ιδανικών. Ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση ο άνθρωπος μένει λειψός και ανολοκλήρωτος. Ο γνήσια ολοκληρωμένος άνθρωπος είναι ο κατά Χριστόν άνθρωπος, ο άγιος!

Στα πρόσωπα των αγίων, είτε αυτοί βρίσκονται στην θριαμβεύουσα εκκλησία των ουρανών, είτε στην στρατευομένη σ’ αυτή τη γη, σώζεται η αληθινή ανθρωπιά, η πληρότητα του ανθρώπου.

Μόνο στο πρόσωπο του Χριστού αναγνωρίζεται ακέραιος και ολόκληρος ο άνθρωπος. Δεν είναι πια ο άνθρωπος της πτώσης και της φθοράς, αλλά ο άνθρωπος της ανόρθωσης και της αθανασίας, ο καινός άνθρωπος, ο νέος Αδάμ. Αλλά και στους αγίους οι οποίοι είναι χριστοφόροι, είναι χριστομίμητα πλάσματα και Χριστοί επαναλαμβανόμενοι, σύμφωνα με τον προσφυέστατο λόγο του αποστόλου: «ζω δε ουκέτι εγώ, ζη εν εμοί Χριστός», ο άνθρωπος διασώζεται και διατηρείται. Σύμφωνα με το πνεύμα και τα κριτήρια της εκκλησίας ο αυθεντικός άνθρωπος είναι ο Άγιος, ο άνθρωπος της χάριτος, που έχει ανακαινισθεί κατ’ εικόνα του Δημιουργού. Οι άγιοι είναι οι φωτεινοί σηματοδότες της πνευματικής πορείας της Εκκλησίας, είναι τα ορόσημα της ανθρώπινης φύσεως. Με κάποια τόλμη θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο άγιος είναι το σημείο τομής του  Θεού και του ανθρώπου. Πρώτα ο Άγιος, ο Χριστός, και έπειτα οι αγιαζόμενοι από Εκείνον.

Αλλά η αγιότητα δεν πρέπει να θεωρηθεί σαν κάτι το άπιαστο και μακρινό.

Η αγιότητα αποτελεί για τον χριστιανό φυσικό τρόπο υπάρξεως. Άλλωστε στην γλώσσα της Καινής Διαθήκης όλοι οι χριστιανοί αποκαλούνται άγιοι. Με τη χάρη του αγίου Πνεύματος ο κάθε πιστός και βαπτισμένος χριστιανός συμμετέχει στη θεία αγιότητα. Το σύνολο των πιστών αποτελεί πια το νέο «άγιον έθνος» των προφητικών προσδοκιών και προρρήσεων και συγκροτεί τον όντως «άγιον ναόν» της αυθεντικής λατρείας εν πνεύματι και αληθεία. Η ευαγγελική προτροπή απευθύνεται σε όλους χωρίς διάκριση: «Κατά τον καλέσαντα υμάς Άγιον και αυτοί άγιοι εν πάση αναστροφή γενήθητε» και άλλη παρόμοια: «Άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιος ειμί». Έτσι η αγιότητα προβάλλει σαν προορισμός του χριστιανού. Όλη η χριστιανική ασκητική παράδοση βασίζεται στην απαίτηση για μια ζωή αγία και έχει στόχο να καταστήσει τον άνθρωπο άγιο. Αυτή η ασκητική παράδοση, που αποτελεί το μυστικό μονοπάτι προς την αγιότητα, μπορεί να συνοψισθεί σε δύο θεμελιώδη στοιχεία: στην άσκηση των μεγάλων χριστιανικών αρετών – υπακοή, ταπείνωση, ακτημοσύνη, παρθενία – και στην συμμετοχή στα ιερά μυστήρια. Με την άσκηση των αγίων αρετών ο άνθρωπος εκπαιδεύεται, μαθαίνει να είναι άγιος. Με τα αγία μυστήρια δέχεται συνειδητά την άκτιστο χάρη του αγιασμού. Αλλοίμονο και σ’ εκείνον που πιστεύει ότι χωρίς αγώνα μπορεί να γίνει άγιος με μια παρεννοημένη συμμετοχή στα μυστήρια. Οι άγιοι της στρατευομένης εκκλησίας οφείλουν να προσβλέπουν πάντα σ’ Εκείνον που είπε: «Εγώ αγιάζω εμαυτόν, ινα και αυτοί ώσιν ηγιασμένοι» και είναι η πηγή της αγιότητας, οφείλουν ακόμη να παρακαλούν τους αγίους της θριαμβεύουσας εκκλησίας να μεσιτεύουν μέχρι να δοθεί και σ’ αυτούς εν τη ημέρα εκείνη «ο της δικαιοσύνης στέφανος».

Συν πάσι τοις αγίοις… – Αρχιμανδρίτης Δοσίθεος Καστόρης