Οι πρωτόπλαστοι και η Σάρκωση του Θεού Λόγου
Έρχεται σε δεύτερη κοινωνία μαζί μου, πολύ πιο παράδοξη από την πρώτη· τότε μου χάρισε το καλύτερο, τώρα παίρνει Εκείνος το χειρότερο.
Οι πρωτόπλαστοι και η Σάρκωση του Θεού Λόγου
Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου
Επειδή λοιπόν ο Δημιουργός, ο Υιός του Θεού ήθελε να αναδείξει ακριβώς αυτό: ένα πλάσμα που να αποτελείται κι απ’ τα δύο: και από την ορατή και από την αόρατη φύση, δημιουργεί τον άνθρωπο. Παίρνει λοιπόν το σώμα από ύλη που ήδη υπάρχει και εμφυσά την πνοή Του (αυτό που εμείς λέμε “νοερά ψυχή” και “εικόνα Θεού”) κι έτσι τον άνθρωπο τον τοποθετεί πάνω στη γη σαν έναν άλλον τεράστιο κόσμο μέσα στο μικρό μας σύμπαν· σαν έναν άλλο άγγελο, προσκυνητή μεικτό, φύλακα της ορατής κτίσης, μυσταγωγό της αόρατης, βασιλέα των επί της γης, υπήκοο των επουρανίων, επίγειο μα και ουράνιο, πρόσκαιρο μα και αθάνατο, ορατό και αόρατο, μεταξύ μεγαλείου και ταπεινότητας, το ίδιο αυτό πλάσμα το πλάθει με πνεύμα και σάρκα συγχρόνως. Πνεύμα για να δέχεται τη Θεία Χάρη, Σάρκα για να εξυψώνεται· το μεν για να ζει και να δοξάζει τον Ευεργέτη, το δε για να πάσχει και πάσχοντας να θυμάται και να διαπαιδαγωγείται επιδιώκοντας το μεγαλείο. Ένα ον που απολαμβάνει τη φροντίδα του Θεού εδώ στη γη, που πρόκειται όμως να μεταμορφωθεί σε κάτι νέο και στα έσχατα, όταν εκπληρωθεί η Αλήθεια, να γίνει θεός ανταποκρινόμενος στην κλήση του Θεού.
Και τον τοποθέτησε στον Παράδεισο (όποιος κι αν ήταν αυτός ο Παράδεισος), αφού πρώτα τον τίμησε με την ελευθερία της επιλογής, έτσι ώστε η αγαθότητα να ανήκει σε αυτόν που το επιλέγει, όπως ανήκει σε Αυτόν που χάρισε τα σπέρματα της αγαθότητας. Και δίνει λοιπόν στον άνθρωπο έναν νόμο σαν υλικό, για να εξασκεί την ελευθερία της επιλογής του. Ο νόμος λοιπόν αυτός ήταν η εντολή από ποια φυτά έπρεπε να φάει και ποια δεν έπρεπε να αγγίξει. Στα τελευταία ανήκε και το δέντρο της γνώσης που δεν φυτεύθηκε φυσικά απ’ την αρχή για κακό σκοπό ούτε και απαγορεύθηκε από τον Θεό με φθόνο (κι ας μην λένε τέτοια πράγματα οι γλώσσες των εχθρών του Θεού μιμούμενοι το φίδι!), αλλά ήταν καλό αυτό το δέντρο εάν δοκίμαζε κανείς τον καρπό του στον κατάλληλο καιρό, γιατί -κατά τη γνώμη μου- το φυτό αυτό ήταν η θέα του Θεού. Αυτήν είναι ασφαλές να την πλησιάσουν μόνο όσοι έχουν προοδεύσει στη συνήθεια του αγαθού. Δεν είναι όμως καλό για όσους είναι ακόμη πιο αγύμναστοι και πιο λαίμαργοι ως προς τις ορμές τους, όπως ακριβώς και το κανονικό φαγητό δεν ωφελεί όσους είναι ακόμη ευαίσθητοι και χρειάζονται γάλα. Εξαιτίας όμως του φθόνου του διαβόλου και με την παρακίνηση της γυναίκας του, η οποία επειδή ήταν πιο αδύναμη υπέκυψε, ξέχασε την εντολή που του είχε δοθεί και νικήθηκε από την προσωρινή ηδονή κι έτσι και απ’ τον παράδεισο και απ’ τον Θεό εξαιτίας της κακίας αυτοεξορίζεται και ντύνεται τους δερμάτινους χιτώνες: δηλαδή η σάρκα αγριεύει, γίνεται θνητή και εχθρική.
Μα τι παράδοξη ανάμειξη! Αυτός, απ’ τον οποίο πηγάζει η Ύπαρξη, υπάγεται σε αυτήν!
Κι έτσι ο ίδιος ο Υιός του Θεού, ο προαιώνιος, ο αόρατος, που δεν μπορεί πουθενά να περιοριστεί, που είναι ασώματος, η Αρχή που προήλθε απ’ την Αρχή, το Φως που προήλθε απ’ το Φως, η πηγή της Ζωής και της Αθανασίας, το υπόδειγμα του Αρχετύπου, η αμετάβλητη Σφραγίδα, η απαράλλακτη Εικόνα, ο Όρος και ο Λόγος του Πατρός χωράει μέσα στο κατ’ εικόνα πλάσμα Του και ενδύεται σάρκα χάριν της σάρκας μου και ψυχή χάριν της ψυχής μου, ώστε γενόμενος όμοιος με το πλάσμα Του να το καθαρίσει εντελώς. Και γίνεται στα πάντα -εκτός από την αμαρτία- άνθρωπος. Και αφού κυοφορείται από την Παρθένο, της οποίας η ψυχή και η σάρκα είχαν προηγουμένως καθαρθεί με το Άγιο Πνεύμα (γιατί έπρεπε βέβαια να τιμηθεί η γέννηση, αλλά και να εκτιμηθεί η παρθενία) και παραμένοντας Θεός μετά την πρόσληψη της ανθρώπινης αυτής φύσης, ένωσε σε ένα αυτά που πριν ήταν αντίθετα: την ανθρώπινη φύση με τη θεία.
Κι έτσι η πρώτη θεώθηκε, ενώ η δεύτερη θέωσε την πρώτη. Μα τι νέα ένωση! Μα τι παράδοξη ανάμειξη! Αυτός, απ’ τον οποίο πηγάζει η Ύπαρξη, υπάγεται σε αυτήν, ο Αδημιούργητος δημιουργείται και ο Απεριόριστος συγκαταβαίνει στον περιορισμό αφού αποκτά την αγριεμένη σάρκα και τη νοερά ψυχή, η οποία μεσιτεύει στη Θεότητα. Κι έτσι ο μοναδικός χορηγός κάθε πλούτου, πτωχεύει· και πτωχεύει επειδή προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση μου, για να πλουτίσω εγώ με τη θεϊκή Του φύση. Και ο πλήρης κατά τα πάντα, αδειάζει· αδειάζει από την δόξα Του προσωρινά, για να μεταλάβω εγώ τη δική Του πληρότητα. Μα πόσος πια πλούτος αγαθότητας; Τι μέγα μυστήριο είναι αυτό που με περιβάλλει; Έλαβα το κατ’ εικόνα και δεν το φύλαξα κι Εκείνος λαμβάνει τη σάρκα μου, για να διαφυλάξει και την εικόνα, αλλά και για να κάνει αθάνατη τη σάρκα. Κι έρχεται σε δεύτερη κοινωνία μαζί μου, πολύ πιο παράδοξη από την πρώτη· γιατί τότε μου χάρισε το καλύτερο, ενώ τώρα παίρνει Εκείνος το χειρότερο. Και αυτό είναι ακόμη πιο ταιριαστό στον Θεό απ’ το προηγούμενο και ακόμη υψηλότερο για όσους μπορούν να το αντιληφθούν.
Οι πρωτόπλαστοι και η Σάρκωση του Θεού Λόγου – Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, Εις το Άγιον Πάσχα, επιλογές αποσπασμάτων: 7, 8, 9
© Απόδοση στη Νεοελληνική – Επιλογή των αποσπασμάτων: www.epiaspalathon.gr (2018)
